De Web Design Group

Toegankelijkheidsfabels


Fabel 1: toegankelijke pagina's moeten worden geschreven in HTML 2.0

Onjuist. Designers kunnen gebruik maken van HTML 2.0, 3.0, 3.2, 4.0 en zelfs van de uitbreidingen van de browsermakers, zonder toegankelijkheid te verliezen. De truc is om eigenschappen te gebruiken op een dusdanige manier dat ze geen last veroorzaken (graceful degradation) in browsers die deze eigenschappen niet ondersteunen en om afhankelijkheid van slecht ondersteunde eigenschappen te vermijden. In sommige gevallen, zoals bij HTML-tabellen, kan dit wat extra werk en aandacht vereisen, maar de meeste nieuwe eigenschappen in HTML 4.0 zijn ontworpen met het oog op neerwaartse compatibiliteit.

Style-sheets zijn een goed voorbeeld van een eigenschap die geen overlast veroorzaakt. Het juiste gebruik van style-sheets kan de presentatie van een site aanzienlijk verbeteren zonder afbreuk te doen aan de toegankelijkheid van die site in browsers die geen style-sheets ondersteunen.

Fabel 2: toegankelijke pagina's moeten rekening houden met de kleinste gemene deler

Onjuist. Op het web bestaat niet zoiets als een kleinste gemene deler, omdat nieuwe eigenschappen vaak veilig kunnen worden gebruikt, zelfs op browsers die deze eigenschappen niet ondersteunen. In wezen is dit een gegeneraliseerde versie van Fabel 1.

Fabel 3: toegankelijke pagina's moeten saaie, tekstuele, ouderwetse overblijfselen zijn uit de steentijd

Onjuist. Kleuren, fonts en marges kunnen makkelijk in een web-pagina gebruikt worden met behulp van style-sheets, waardoor degenen die de stijl willen zien dat kunnen en degenen die hun eigen stijl verkiezen of nodig hebben nog steeds toegang tot de inhoud hebben.

Video, geluid, afbeeldingen en Java-applets kunnen allemaal van een alternatieve inhoud worden voorzien voor degenen die deze eigenschappen niet willen of kunnen ervaren. Designers kunnen pronken met de multimediale aard van het web zonder ook maar een grammetje toegankelijkheid op te offeren.

Fabel 4: iedereen op het web gebruikt Netscape, dus ik hoef geen rekening met andere browsers te houden

Onjuist. Netscape is op het moment de populairste browser op het web, maar er is een significant aantal niet-Netscape-gebruikers. (Als je logbestanden dit niet laten zien, kan dat zijn omdat je site ontoegankelijk is voor andere browsers.) Zelfs al zou je het bestaan van andere browsers negeren, de mogelijkheid van Netscape-gebruikers om achtergrondafbeeldingen en -kleuren, tekst- en link-kleuren, Java, JavaScript, cookies, dynamische fonts en style-sheets uit te schakelen vereist pagina's die niet van deze eigenschappen afhankelijk zijn. Daarnaast kunnen Netscape-gebruikers de grootte van hun venster, van hun font en het soort font veranderen, waardoor ze in staat zijn om het uiterlijk van een pagina drastisch te beïnvloeden.

Ontwerpen voor een bepaalde browser is een gigantische vergissing. Pagina's die zijn "ontworpen voor" Netscape zien er vaak alleen goed uit in bepaalde versies van Netscape en alleen dan als de gebruiker alle standaardinstellingen heeft gehandhaafd. Als de volgende versie van Netscape uitkomt, zullen veel auteurs die hebben "ontworpen voor" de vorige versie wanhopig hun pagina's moeten bijwerken om alle verse fouten in hun code te verwijderen.

Toen bijvoorbeeld Netscape 2.0 uitkwam vielen plotseling delen van pagina's weg waar de designer afsluitende aanhalingstekens had weggelaten (voorbeeld: <A HREF="oeps.html>Oeps</a>), terwijl dit in Netscape 1.22 geen problemen opleverde. En toen Netscape 4.0 formulier-elementen 'groter' maakte, konden designers die met veel moeite hun lay-out rond het gedrag van Netscape 3.0 hadden ontworpen opeens hun pagina's gaan repareren. Netscape 4.0 herkende ook entiteiten niet meer waarvan de verplichte puntkomma ontbrak, zoals in Foo&nbspbar. Hiermee wordt meteen aangetoond waarom een validator een veel belangrijker controlemiddel is dan welke browser dan ook.

Fabel 5: mijn doelgroep gebruikt een bepaalde browser in een bepaalde configuratie, dus moet ik daarvoor ontwerpen

Onjuist. Op het web weet je nooit wat voor browser en wat voor configuratie je doelgroep gebruikt. Je weet eenvoudigweg niet of een Lynx-gebruiker een dakloze is die in het opvanghuis zit te browsen of de directeur die een PDA in een hotelkamer gebruikt. Er is geen verband tussen de voorkeursbrowser van iemand en zijn of haar voorkeur voor producten.

Zelfs al zou je in staat zijn om te bepalen dat de leden van je doelgroep een bepaalde browser gebruiken, dan nog zijn de kansen klein dat zij alleen maar en voor altijd die versie van die browser zullen gebruiken. De browsermarkt kan snel veranderen. Als je schade wil oplopen door die veranderingen, moet je vooral een browser-afhankelijke site maken.

Fabel 6: het kost teveel tijd en geld om toegankelijke pagina's te maken

Onjuist. Toegankelijkheid is onderdeel van HTML. Het kost juist tijd en geld om die toegankelijkheid weg te gooien. Het mag dan wel kostbaar zijn om een slecht gemaakte site in een toegankelijke versie te veranderen, maar er zijn nauwelijks extra kosten verbonden aan het van begin af aan maken van een toegankelijke site.

Er kunnen kleine kosten verbonden zijn aan het zorgen voor alternatieve inhoud (zoals bij Java-applets), maar in het algemeen zullen toegankelijke pagina's zichzelf betalen doordat de gebruikers tevredener zijn. Daarbij komt dat toegankelijke pagina's vaak gemakkelijker en goedkoper in het onderhoud zullen zijn, omdat ze over het algemeen over grammaticaal juiste en gestructureerde HTML zullen beschikken, eventueel gelinkt naar externe style-sheets die de weergave bepalen. Het bewerken van de 'tag-zooi' zoals die gebruikelijk is in slecht toegankelijke pagina's is een rotkarweitje dat de lange-termijn-kosten van het onderhoud zal verhogen.

Fabel 7: het web is een grafisch medium, dus hoef ik geen rekening te houden met tekstgebruikers of blinden

Onjuist. Het web is inderdaad een grafisch medium, maar het is ook een tekst- en geluidsmedium. Grafische pagina's kunnen ook met tekst en geluid toegankelijk zijn, waardoor alle gebruikers met elke browseromgeving informatie kunnen verkrijgen. Dit betekent dat je je favoriete sites kunt bezoeken vanaf je desktopcomputer thuis, je palmtop op het strand en je spraakbrowser in je auto. Het betekent ook dat visueel gehandicapte gebruikers niet uit het informatietijdperk hoeven te worden verstoten.

Daarnaast geldt dat zoekmachines ook 'blind' zijn. Onderzoeken laten voortdurend zien dat de meeste gebruikers pagina's met behulp van zoekmachines vinden. De toegankelijkheid van 'blinden' als Altavista en Ilse is dus van levensbelang voor het succes van een site.

Schattingen wijzen uit dat ongeveer 30% van alle webgebruikers het laden van plaatjes uit hebben staan. Vanwege een gebrek aan bandbreedte en de telefoontikken zoals die bijvoorbeeld in Nederland en België nog gebruikelijk zijn, hebben veel gebruikers besloten dat decoratieve afbeeldingen niet hun kostbare tijd waard zijn. Deze gebruikers wegjagen is een onnodige actie die zakelijk gezien alleen maar kan eindigen in het verlies van omzet.

Fabel 8: mensen zouden een website alleen mogen bekijken op de manier zoals de ontwerper bedoeld heeft

Onjuist. Mensen kunnen een website niet zien zoals de ontwerper hem bedoeld heeft, behalve als deze bedoeld heeft dat de site steeds anders wordt gezien. Gezien alle verschillende browsers, venstergroottes, fonts, font-groottes, resoluties, kleurdieptes en andere gebruikersvoorkeuren op het web is het eenvoudigweg onmogelijk om een document voor alle gebruikers hetzelfde uit te laten zien.

Mensen zouden een website moeten zien zoals zij hem wensen te zien. Sommigen zullen pagina's met de style-sheets van de auteur willen ervaren, maar anderen zullen hun eigen presentatie moeten kunnen gebruiken om al toegang te kunnen hebben tot de inhoud. De keuzes van een designer bestaan uit het maken van een website die een kleine minderheid van de webgebruikers zal zien zoals hij "bedoeld" is en uit het maken van site die toegankelijk is voor iedereen, waarbij sommigen de door de maker gesuggereerde lay-out zullen zien.


Onderhouden door Liam Quinn <liam@htmlhelp.com>, vertaald door Branko Collin.

Web Design Group ~ Toegankelijkheid: index ~ Waarom toegankelijke pagina's maken? ~ Toegankelijkheidstips